Andrzej Gombos - jurgowski twórca ludowy

Andrzej Gombos - jurgowski twórca ludowy (snycerz, rzeźbiarz). Urodził się 11 września 1921 w Jurgowie, zmarł 8 lutego 2007 r. Pochodził z rodziny chłopsko-rzemieślniczej, jako syn Bartłomieja i Anny z domu Kramarz. Żona: Karolina Wojtas, dzieci: Maria (nauczycielka), Helena (twórca ludowy), Marta (twórca ludowy). Zawodową działalność snycerską rozpoczął ok. 1950 r. Początkowo wykonywał wiele obiektów z drewna zdobionych ryzowaniem, przede wszystkim przedmioty codziennego użytku: łyżki, łyżniki, solniczki, czerpaki, pojemniki na masło, półki, stoły, krzesła, skrzynie. Wyroby te ozdobione tradycyjną ludową ornamentyką stanowią przykład rzeźby dekoracyjnej na dobrym poziomie. Szczytowymi osiągnięciami artysty była rzeźba figuralna o tematyce zarówno sakralnej (Chrystus Frasobliwy, Pieta, św. Florian), jak i zbójnickiej, satyrycznej, obyczajowo-wiejskiej.

W 1960 r. Andrzej Gombos zorganizował w Jurgowie pracownię stolarsko-snycerską, w której wyszkolił w rzemiośle drzewnym kilkunastu chłopców. Poświęcał im wiele czasu, udzielał wskazówek, dastarczał materiału i narzędzi. Pod jego wpływem chłopcy zaczęli wykonywać w drewnie płaskorzeźby i drobne figurki. Zorganizowana w 1963 r. przez Muzeum Tatrzańskie wystawa rzeźb uczniów A. Gombosa, spotkała się z zainteresowaniem środowiska artystycznego. Po zamknięciu wystawy część prac zakupiło Muzeum Tatrzańskie. Drugą rzeźbiarską szkołę założył A. Gombos w roku 1969. Zarówno z pierwszej szkółki, jak i z drugiej wyłoniły się osoby utalentowane, które do dnia dzisiejszego zajmują się działalnością artystyczną.

Dzięki jego staraniom i wieloletniej działalności oraz nawiązaniu współpracy z "Cepelią" (włączoną później do Zrzeszenia "Milenium"), w Jurgowie powstał prężny duży ośrodek wytwórczości ludowej specjalizujący się w meblarstwie, snycerstwie i rzeźbie. We wsi produkowano zydle, ławy, skrzynie, półki, listwy, łyżniki, formy na sery, obońki, talerze oraz zminiaturyzowane naczynia bednarskie.

A. Gombos uczestniczył w wielu konkursach i wystawach sztuki ludowej w kraju (Zakopane, Tarnów, Gorzów Wielkopolski, Szczecin, Zabrze, Będzin, Nowy Targ, Rabka, Nowy Sącz) i zagranicą (Szwecja, dwukrotnie NRD, Czechosłowacja: Bratysława 1974 i 1977). W 1997 r. z inicjatywy Muzeum Tatrzańskiego, Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Tatrzańskiego Towarzystwa Kulturalnego zorganizowano wystawę "Andrzej Gombos z Jurgowa i jego uczniowie" oraz wydano katalog wystawy.

Jurgowski twórca otrzymał wiele nagród i dyplomów za swoją działalność snycersko-rzeźbiarską i społeczno-kulturalną. Napisano o nim wiele artykułów prasowych oraz nagrano audycje radiowe i telewizyjne. Był członkiem: Stowarzyszenia Twórców Ludowych, Tatrzańskiego Towarzystwa Kulturalnego, Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Słowaków w Polsce. Odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi, Nagroda im. Oskara Kolberga 1983, odznaka "Zasłużony działacz kultury", złota odznaka "Za zasługi dla gminy Bukowina Tatrzańska" (2005).

Andrzej Gombos przyczynił się w dużym stopniu do rozwoju wsi i jej promowania poprzez swoją działalność artystyczną. Jego prace znajdują się w zbiorach muzeów krajowych i zagranicznych, wiele też trafiło do prywatnych kolekcjonerów. Rzeźby twórcy można zobaczyć na terenie miejscowości, m.in.: figury św. Floriana umieszczone w starej i nowej remizie OSP, ul przedstawiający postać św. Ambrożego, znajdujący się w ogrodzie nieżyjącego jurgowskiego poety - Walentego Plucińskiego, rzeźbiony konfesjonał w kościele w Jurgowie (wykonany wspólnie z Janem Plucińskim), a także chrzścielnica w kościele w Czarnej Górze.

Zdjęcia Andrzeja Gombosa